واریس چیست و چگونه درمان میشود؟
واریس، به حالتی گفته میشود که در آن ورید ها بزرگ و پیچ خورده میشوند. (ورید ها رگ های خونی هستند که خون را از بدن به سمت قلب بازمیگردانند.) این شرایط اکثرا در پاها رخ میدهد اما میتواند در بخش های دیگر بدن هم ایجاد شود. این بیماری زمانی رخ میدهد که دریچه های وریدی به درستی کار نکنند و جریان خون را به سمت قلب هدایت نکنند، درنتیجه باعث میشود خون در ورید ها جمع شود و آن ها را بزرگ و متورم کند.
این حالت میتواند از ناراحتی جزئی تا درد و ناراحتی شدید، متفاوت باشد و گاهی اوقات با علائمی مانند:
- خستگی پاها
- سوزش
- خارش
- سنگینی
- تغییر رنگ پوست
در افراد مختلف ظاهر میشود. عوامل خطر ابتلا به واریس شامل ژنتیک، سن، جنسیت، چاقی، بارداری و ایستادن یا نشستن طولانی مدت میشود.
واریس بیشتر در ساق پاها به ویژه پس از ایستادن برای مدت طولانی، خودش را نشان میدهد. گاهی اوقات تورم در مچ پا و عروق برجسته در پا دیده میشود؛ برای جلوگیری از ایجاد این مشکلات، جوراب واریس میتواند کمک کننده و همراه بسیار خوبی برای شما در انجام کارهای روزمره، به راحت ترین حالت ممکن باشد. پوشیدن جوراب فشاری به شما کمک میکند تا خون از ساق پا به سمت قلب جریان پیدا کند.
عواملی که خطر ابتلا به واریس را افزایش میدهند:
- ژنتیک: خانواده هایی که سابقه واریس دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
- سن: با افزایش سن، ورید ها میتواند از دست دادن الاستیسیته (کشسانی، حالت ارتجاعی) و ضعف دریچه های وریدی را تجربه کنند، که این قضیه باعث تجمع خون میشود.
- جنسیت: زنان به دلیل بارداری، یائسگی و تغییرات هورمونی مرتبط با دوران قاعدگی، بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به واریس قرار دارند.
- چاقی: وزن بیش از حد به ورید های پا فشار وارد میکند و خطر ابتلا به واریس را افزایش میدهد.
- بارداری: دوران بارداری با افزایش حجم خون در بدن و تغییرات هورمونی، میتواند منجر به تشکیل واریس شود.
- ایستادن یا نشستنِ طولانی مدت: این عادت ها در جریان خون مشکل ایجاد میکنند و فشار بر روی ورید های پا را افزایش میدهند، در نتیجه خطر ابتلا به واریس را بالا میبرند.
اقداماتی مثل پوشیدن جوراب های فشاری، تغییر در سبک زندگی مثل افزایش فعالیت های فیزیکی و کاهش وزن، و در صورت نیاز اقدام و درمان های پزشکی میتوانند به کاهش علائم یا جلوگیری از افزایش واریس کمک کنند.
رگ های واریسی در انواع مختلف و هرکدام با ویژگی ها و میزان شدت متفاوت ظاهر میشوند:
- ورید های واریسی بزرگ: این نوع از رگ های واریسی، کاملا برجسته و غالبا پیچ خورده هستند. معمولا روی پاها و مچ پاها خودش را نشان میدهد و میتواند موجب احساس درد، خارش یا سنگینی در پاها شوند. بعضی افراد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند در حالی که برای دیگران، این بیماری میتواند باعث ناراحتیِ قابل توجهی شود.
- ورید های کوچک (ورید های سوپرفیشیال یا سطحی): نزدیک به سطح پوست قرار دارند و خون را از بافت های محیطی به ورید های بزرگ تر و عمیق تر منتقفل میکنند. این ورید ها در مقایسه با ورید های عمیق تر و شریان ها، قطر کمتری دارند و عمدتا در انتقال خون استفاده میشوند که از بخش های مختلف بدن به سمت قلب بازمیگردد. ورید های کوچک، مثل ورید های عنکبوتی و رتیکولر، میتوانند در صورت آسیب دیدگی یا ضعف دریچه های وریدی، به وضعیتی مثل واریس تبدیل شوند. با این حال، خیلی از ورید های سوپرفیشیال بدون هیچگونه مشکلی عمل میکنند و فقط در صورتی مورد توجه قرار میگیرند که به دلایل زیبایی یا پزشکی دردسرساز شوند.
- رگ های عنکبوتی (تلانژکتازی): این رگ های کوچک و ظریف که معمولا قرمز یا آبی هستند، عمدتا روی پاها یا صورت خودشان را نشان میدهند. آن ها شبیه به شبکه ای از عنکبوت به نظر میرسند و معمولا مشکلی جدی از نظر پزشک ایجاد نمیکنند اما برای بعضی افراد، ممکن است از لحاظ ظاهری ناخوشایند باشد.
- ورید های رتیکولر (شاخه ای): این ورید ها کمی بزرگ تر از رگ های عنکبوتی و کوچک تر از ورید های واریسی بزرگ هستند و با رنگ آبی تیره تری ظاهر میشوند. معمولا در پشت پاها و به صورت شبکه ای از رگ ها ظاهر میشوند که میتوانند بیشتر به شکل شاخه های درختی یا رگ های آبی رنگ برجسته روی پوست باشند. این نوع واریس، ممکن است به دلیل اختلال در عملکرد دریچه های وریدی و افزایش فشار وریدی ایجاد شود.
شما ممکن است شاهد علائم بیشتر و ناراحت کننده تری از واریس باشید.
این علائم شامل موارد زیر هستند:
- افزایش درد و ناراحتی: در و سوزش در پاها ممکن است شدت یابد، مخصوصا بعد از نشستن یا ایستادن های طولانی مدت.
- تورم بیشتر پاها: پاها و قوزک پاها ممکن است خیلی بیشتر از قبل متورم شوند.
- تغییر رنگ پوست: پوست اطراف رگ های واریسی ممکن است گاهی تیره رنگ و یا آبی رنگ شوند. همچنین شما ممکن است شاهد ایجاد لکه های قهوه ای رنگ بر روی پوست باشید.
- زخم های پوستی: در موارد پیشرفته تر، ممکن است زخم هایی بر روی پوست ایجاد شود که درمان آن ها مشکل ساز باشد.
- خارش: ممکن است خارش در اطراف رگ های متورم افزایش یابد.
- احساس سنگینی: مخصوصا در انتهای روز، پاها ممکن است سنگین تر از حالت عادی احساس شوند.
- احساس سوزن سوزن شدن: ممکن است احساس سوزن سوزن شدن یا گزگز در پاها، به شما دست بدهد.
- کرامپ های شبانه (گرفتگی عضلات): ممکن است دچار کرامپ های شبانه یا گرفتگی عضلانی در پاها، خصوصا در شب، شوید.
اگر شما شاهد وجود هر یک از این علائم در بدن خود هستید و یا احساس میکنید واریس شما بدتر شده است، مهم است که حتما به پزشک مراجعه کنید. درمان های مختلفی برای واریس وجود دارد که شامل موارد زیر میشوند:
- استفاده از جوراب های فشاری
- انجام تمرینات ورزشی
- لیزر درمانی
- اسکلروتراپی
- جراحی
عوارض واریس چیست؟
عوارض واریس میتواند شامل موارد زیر باشد:
- ترومبوفلبیت (ترومبوز یا التهاب): شامل التهاب رگ های واریسی میباشد که ممکن است با درد و قرمزی همراه باشد. این حالت میتواند نشان دهنده تشکیل شدن لخته های خون در رگ ها باشد.
- لخته های خونی: در موارد نادر، واریس میتواند باعث تشکیل لخته های خونی عمیق تر معروف به ترومبوز وریدی عمقی (DVT) شود که میتواند بسیار خطرناک باشد.
- خونریزی: رگ های واریسی بسیار به سطح پوست نزدیک هستند و ممکن است به راحتی آسیب ببینند، که میتوانند منجر به خونریزی شوند.
- زخم های وریدی: کم شدن جریان خون در بدن، میتواند منجر به ایجاد شدن زخم هایی شود که درمان آن ها مشکل است و معمولا در نزدیکی قوزک پا ایجاد میشود.
- ترومبوز وریدی سطحی: وقتی لخته های خون در رگ های سطحی تشکیل میشوند، ممکن است ایجاد التهاب و درد کند.
یکی از راه های راحت جهت پیشگیری و کاهش علائم واریس، استفاده از جوراب واریس است. این جوراب ها به طور خاصی طراحی شده اند تا فشار متفاوتی را از پایین پا به سمت بالا اعمال کنند که به بهبود یافتن جریان خون و کاهش تورم پاها، کمک میکند.
فواید استفاده از جوراب واریس
- بهبود گردش خون: فشار تدریجی که توسط جوراب اعمال میشود، به بهبود یافتن جریان خون در پاها کمک میکند.
- کاهش تورم: جوراب واریس میتواند تورم پاها را به ویزه در طولانی مدت کاهش دهد.
- پیشگیری از پیشرفت واریس: استفاده منظم و روزانه از جوراب، میتواند از پیشرفت واریس جلوگیری کند.
- کاهش درد و ناراحتی: جوراب واریس به کاهش احساس سنگینی، خستگی و درد در پاها کمک میکند.
نحوه انتخاب جوراب واریس
- اندازه گیری دقیق: مهم است که حتما پاهای خود را برای انتخاب اندازه ی مناسب جوراب، اندازه گیری کنید. این اندازه گیری معمولا شامل دور مچ پا، بالاترین قسمت ساق پا، و گاهی اوقات دور ران است.
- سطوح فشار: جوراب ها با سطوح فشار مختلفی (mmHg) ارائه میشوند که بر حسب میلی متر جیوه اندازه گیری میشود. پزشک، با توجه به شرایط و وضعیت شما، میتواند سطح فشار مناسبی را برای شما توصیه کند.
- نوع جوراب: جوراب های واریس شامل مدل هایی تا مچ پا، زیر زانو، بالای زانو، بالای ران و تا کمر هستند. انتخاب نوع جوراب بستگی به محل واریس و توصیه پزشک دارد.
نکاتی برای استفاده از جوراب واریس
- پوشیدن صبحگاهی: بهتر است جوراب را صبح، زمانی که پاها کمترین تورم را دارند، بپوشید.
- رعایت بهداشت: باید جوراب ها را به طور منظم شستشو دهید و تمیز نگهداری کنید. جوراب های خود را با آب سرد یا ملایم و با دست شستشو دهید.
- تعویض منظم: جوراب های واریس را باید هر 3 تا 6 ماه یکبار تعویض کنید؛ زیرا با گذشت زمان و استفاده ی مداوم از آن، حالت کشسانی خود را از دست میدهند.
چه افراد دیگری میتوانند از جوراب واریس (جوراب فشاری) استفاده کنند؟
- افرادی که تمام روز در محل کار خود نشسته یایستاده اند: کسانی که شغل هایی دارند که نیاز به ایستادن و یا نشستن طولانی مدت دارد، ممکن است تورم یا خستگی را در پاها تجربه کنند؛ جوراب های فشاری میتواند همراه خوبی برای کاهش علائم این افراد باشند.
- بیماران بستری یا افراد پس از عمل جراحی: افرادی که برای مدت زمان طولانی بستری هستند یا به تازگی عمل جراحی انجام داده اند و توانایی حرکت محدودی دارند، ممکن است از پوشیدن جوراب های فشاری برای پیشگیری از ترومبوز وریدی عمقی بهره مند شوند.
- مسافران در پرواز های طولانی: افرادی که پرواز های طولانی مدت دارند و زمان زیادی در یک وضعیت نشسته قرار دارند، ممکن است در معرض خطر ابتلا به لخته های خونی قرار بگیرند؛ استفاده از جوراب های فشاری به کاهش این خطر کمک میکند.
- ورزشکاران: بعضی از ورزشکاران برای کاهش خستگی عضلانی و بهبود بازیابی پس از تمرینات سنگین، از جوراب های فشاری استفاده میکنند.
ورزش میتواند در بهبود یافتن گردش خون و کاهش علائم واریس نقش مهمی داشته باشد. با این حال، مهم است که ورزش هایی انتخاب کنید که فشار بیش از اندازه به پاها وارد نکنند.
- پیاده روی: یکی از بهترین ورزش ها برای بهبود یافتن گردش خون، بدون فشار آوردن زیاد به رگ های خونی است. این فعالیت، عضلات ران پا را فعال میکند و به پمپاز خون در پاها کمک میکند.
- دوچرخه سواری و استفاده از دوچرخه ثابت: به تقویت عضلات پاها کمک میکند، بدون اینکه فشار زیادی به پاها وارد شود. این کار به بهبود یافتن جریان خون در پا و بدن هم کمک میکند.
- شنا: شنا کردن و حرکات آبی به کاهش فشار بر رگ های پا و بهبود گردش خون کمک میکند. آب به عنوان مقاومت طبیعی عمل میکند و برای تقویت عضلات بدون اعمال فشار بیش از حد مفید است.
- یوگا: یوگا با حرکات کششی و پوزیشن هایی که گردش خون را بهبود میبخشند و استرس را کاهش میدهند، میتواند برای افراد دارای واریس مفید واقع شوند؛ خصوصا حرکاتی که پاها بالاتر از قلب قرار میگیرند.
- تمرینات قدرتی با شدت کم تا متوسط: تمرینات قدرتی با وزنه های سبک و تعداد تکرار های بالا، میتوانند به تقویت عضلات کمک کنند. مهم است که از ورزش ها و تمرینات سنگینی که ممکن است فشار بیش از حد به پاها وارد کند، اجتناب کنید.
- کوهنوردی: کوهنوردی نیز با شیب ملایم میتواند فعالیت خوبی باشد، به شرطی که فشار بیش از حد به پاها وارد نشود. مهم است که به بدن خود گوش دهید و در صورت احساس درد و ناراحتی، فعالیت را کاهش دهید.
نکته ای که برای انجام فعالیت و ورزش ها مهم است این است که برای کاهش خطر آسیب دیدگی به پاها و بدن و افزایش راحتی خود، از لباس و کفش های راحت و مناسب استفاده کنید.
Submit your first comment