نحوه انجام آزمایش فشار خون + تفسیر نتایج
آزمایش فشارخون یکی از مهم‌ترین آزمایش‌های پزشکی است که برای اندازه‌گیری فشارخون انجام میشود. این آزمایش معمولاً در مراکز پزشکی، بیمارستان‌ها و مطب‌های پزشکی توسط پزشک یا پرستار و یا در خانه انجام میشود. هدف اصلی انجام آزمایش فشارخون، اندازه‌گیری فشارخون برای ارزیابی سلامت قلب و عروق است.
در این آزمایش، دو مقدار فشارخون اندازه گرفته میشود: فشار خون سیستولیک (فشارخون در هنگام ضربان قلب) و فشارخون دیاستولیک (فشارخون در هنگام استراحت بین دو ضربان قلب). این دو مقدار به صورت میلیمتر جیوه بر هر سانتی‌متر (mmHg) اندازه گرفته می‌شوند.
آزمایش فشارخون اغلب با استفاده از یک منبع فشارهوا و دستگاهی به نام سفنگومانومتر (Sphygmomanometer) انجام میشود. این دستگاه شامل یک منبع فشارهوا (که معمولاً با پمپ کنترل میشود) و یک منبع فشارسنج است که برای اندازه‌گیری فشارخون استفاده میشود.
آزمایش فشارخون می‌تواند به تشخیص افرادی که در معرض خطر بیشتری برای بیماری‌های قلبی و عروقی هستند، و همچنین به پیگیری و مدیریت بیماران با مشکلات فشارخون بالا یا پایین کمک می‌کند.
استفاده از فشارسنج دیجیتالی به صورت روزانه در خانه یک ابزار مهم برای پیگیری و کنترل فشار خون است، به خصوص برای افرادی که دارای پیش‌پرفشاری یا فشارخون بالا هستند. این اقدام به شما کمک می‌کند تا وضعیت فشارخون خود را بهبود بخشیده و به سلامت قلبی-عروقی خود نظارت داشته باشید. چند نکته درباره‌‌ی انتخاب یک فشارسنج دیجیتالی و استفاده از آن، در زیر گفته میشود:
- انتخاب یک فشارسنج دیجیتالی باکیفیت: انتخاب یک فشارسنج دیجیتال با دقت و قابل اطمینان، بسیار مهم است. مطمئن شوید که فشارسنج دارای گواهینامه‌ها و مجوزهای لازم برای استفاده پزشکی می‌باشد.
- تهیه یک برنامه روزانه برای اندازه‌گیری فشارخون: ایجاد یک برنامه زمان‌بندی برای اندازه‌گیری فشارخون به صورت روزانه یا هفتگی می‌تواند به شما کمک کند تا از اندازه‌گیری منظم و دقیق فشارخون خود اطمینان حاصل کنید.
- انتخاب زمان مناسب برای اندازه‌گیری: بهتر است فشارخون را هر روز در زمان مشخصی اندازه‌گیری کنید، بهترین زمان برای این کار صبح زود و قبل از صرف صبحانه یا داروها است.
- پیگیری نتایج و مشاوره با پزشک: نتایج اندازه‌گیری فشارخون خود را ثبت کرده و در طی زمان، مقایسه و پیگیری کنید. در صورتی که نتایج نرمال نبود، با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین برنامه درمانی را برای شما تعیین کند.
آزمایش فشارخون چگونه انجام میشود؟
آزمایش فشارخون طبق مراحل زیر انجام میشود:
- آماده‌سازی: فرد باید به عنوان اولین مرحله آماده شود. او باید در محیطی آرام و راحت قرار بگیرد و برای مدت حداقل 5 دقیقه استراحت کامل داشته باشد. همچنین در این مرحله، فرد باید لباس‌های راحتی بپوشد و آستین پیراهن خود را به طوری که بازو آزاد باشد، بالا بکشد.
- آماده‌سازی دستگاه: پزشک یا پرستار سپس دستگاه سفنگومانومتر را آماده می‌کند. این شامل اتصال منبع فشارهوا به دستگاه و قرار دادن منبع فشارسنج بر روی بازوی فرد است.
- اندازه‌گیری فشارخون: پس از آماده‌سازی، فرد باید بازوی خود را در ارتفاع قلب قرار دهد و پزشک یا پرستار، منبع فشارهوا را به آهستگی پمپ می‌کند تا مچ دست فشرده شود. سپس، بازوی فشرده شده را با یک منبع فشارسنج محکم می‌بندند. در این مرحله، سیستول و دیاستول فشارخون اندازه‌گیری میشود.
- ثبت نتایج: پس از اندازه‌گیری فشارخون، نتایج آزمون در فرم آزمایشی یا روی دستگاه سفنگومانومتر ثبت میشود. این نتایج شامل دو مقدار فشارخون سیستولیک و دیاستولیک است که به صورت میلیمتر جیوه بر هر سانتی‌متر (mmHg) اعلام میشود.
پس از انجام آزمون، پزشک یا پرستار ممکن است توضیحاتی در مورد نتایج به فرد داده و در صورت نیاز، راهنمایی‌های لازم برای مدیریت فشارخون را ارائه کنند.
شما میتوانید قبل از انجام آزمایش فشارخون، اقداماتی انجام دهید تا نتایج آزمایش دقیق‌تر و قابل اعتماد‌تر باشد. این اقدامات شامل موارد زیر میشود:
- استراحت کافی: حداقل 5 دقیقه استراحت کامل قبل از انجام آزمون فشارخون بسیار مهم است. استراحت کافی به فرد کمک می‌کند تا فشارخون به حالت طبیعی خود برگردد و نتایج دقیق‌تر باشد.
- جلوگیری از مصرف مواد محرک: قبل از آزمایش فشارخون، بهتر است از مصرف موادی مثل قهوه، چای، نیکوتین (سیگار) و الکل خودداری کنید. این مواد می‌توانند فشارخون را افزایش و نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهند.
- ورزش نکنید: اگر قصد ورزش کردن دارید، بهتر است حداقل 30 دقیقه قبل از آزمایش ورزش نکنید. ورزش می‌تواند باعث افزایش فشارخون شود.
- خالی کردن مثانه: اگر مثانه شما پر است، ممکن است فشارخون اندازه‌گیری شده افزایش یابد. بنابراین، قبل از آزمایش فشارخون، مطمئن شوید که مثانه شما خالی است.
- پوشیدن لباس مناسب: مطمئن شوید که لباس‌های شما راحت و مناسب است. آستین پیراهن خود را بالا بکشید تا به آسانی بازوی شما قابل دسترسی باشد.
با انجام این اقدامات، میتوانید به دقت بالاتری در نتایج آزمایش فشارخون دست یابید.
تفسیر نتایج آزمایش فشارخون بستگی به دو مقدار اصلی فشار خون، یعنی فشارخون سیستولیک و دیاستولیک دارد. این دو مقدار به صورت دو عدد اعشاری با واحد میلیمتر جیوه بر هر سانتی‌متر (mmHg) اعلام میشود. تفسیر نتایج به شرح زیر است:
- فشارخون سیستولیک (SBP): این مقدار نشان دهنده فشارخون در هنگام ضربان قلب است. مقدار طبیعی برای فشارخون سیستولیک در حدود 90 تا 120 میلیمتر جیوه بر هر سانتی‌متر است. اگر فشارخون سیستولیک شما بالاتر از 120 باشد، ممکن است اشاره به فشار خون بالا یا فشارخون نرمال بالا داشته باشد. اگر مقدار بیشتر از 140 باشد، معمولاً به عنوان فشار خون بالا تشخیص داده میشود.
- فشارخون دیاستولیک (DBP): مقدار طبیعی برای فشارخون دیاستولیک در حدود 60 تا 80 میلیمتر جیوه بر هر سانتی‌متر است. اگر فشارخون دیاستولیک شما بالاتر از 80 باشد، ممکن است اشاره به فشارخون بالا یا فشار خون نرمال بالا داشته باشد. اگر مقدار بیشتر از 90 باشد، معمولاً به عنوان فشارخون بالا تشخیص داده میشود.
در کنار این دو مقدار، نتایج آزمایش فشارخون ممکن است با توجه به عوامل دیگری مثل سن، جنسیت، سابقه پزشکی و عادات زندگی فرد تفسیر شود. برای تشخیص دقیق‌تر و تعیین رژیم درمانی مناسب، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
اطلاعات جدول زیر در تفسیر نتایج این آزمایش به شما کمک می‌کند:
| عدد بالایی (سیستولیک) mm hg | عدد پایینی (دیاستولیک) mm hg | دسته بندی | |
|---|---|---|---|
|
زیر ۹۰ |
یا |
زیر ۶۰ |
فشارخون کم |
|
زیر ۱۲۰ |
و |
زیر ۸۰ |
فشار خون نرمال و طبیعی |
|
۱۲۰ تا ۱۳۹ |
یا |
۸۰ تا ۸۹ |
پیش – پر فشاری |
|
۱۴۰ تا ۱۵۹ |
یا |
۹۰ تا ۹۹ |
مرحله اول پرفشاری خون |
|
۱۶۰ و بیشتر |
یا |
۱۰۰ یا بیشتر |
مرحله دوم پرفشاری خون |
فشارخون پایین: فشارخون پایین یا همان فشارخون کم معمولا به عنوان فشارخون سیستولیک کمتر از ۹۰ میلیمتر جیوه بر هر سانتی‌متر و یا فشارخون دیاستولیک کمتر از ۶۰ میلیمتر جیوه بر هر سانتی‌متر تعریف میشود. افرادی که فشارخون پایین دارند، ممکن است علائمی مانند سرگیجه، سردرد، خستگی، احساس ضعف و کم‌خونی، تاری دید، افتادگیِ فشارخون پس از تغییرات وضعیت بدنی (مثل ایستادن از وضعیت خوابیده) و احساس گیجی و ایستادگی از دست بدهند.
فشارخون طبیعی و نرمال: فشارخون طبیعی و نرمال بین افراد ممکن است متفاوت باشد و بستگی به عواملی مانند سن، جنسیت، سابقه پزشکی و عادات زندگی دارد. تشخیص فشارخون طبیعی و نرمال نیاز به انجام آزمایش فشارخون در محیط پزشکی دارد، و همچنین پزشک معالج باید سایر عوامل مانند سن، سابقه پزشکی و عادات زندگی فرد را در نظر بگیرد.
پیش-پرفشاری: پیش-پرفشاری یا Prehypertension وضعیتی است که فشارخون فرد بالاتر از محدوده‌های طبیعی، اما پایین‌تر از مرزهای تعریف شده برای فشارخون بالا قرار دارد. اگر فشارخون فرد مداوم در محدوده پیش-پرفشاری باشد و سایر علائم نیز وجود داشته باشد، ممکن است پزشک تصمیم به تجویز داروهای کنترل فشارخون بگیرد تا جلوی افزایش فشارخون بالا را بگیرد.
مرحله اول-پرفشاری خون: مرحله اول پرفشاری خون، نشان دهنده این است که فرد در معرض خطر بالقوه برای افزایش فشارخون بالا (hypertension) در آینده قرار دارد. افرادی که در این مرحله هستند، باید به مراقبت‌های پزشکی دقیق‌تری توجه کنند و به سلامتی قلبی و عروقی خود دقت کنند. آنها باید به توصیه‌های پزشکی راجع به تغییرات در رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی، کاهش استرس، و مداومت در انجام آزمایش‌های فشارخون پیروی کنند.
مرحله دوم-پرفشاری خون: مرحله دوم پرفشاری خون به عنوان یک مرحله پیشین از فشارخون بالا تعریف میشود. افرادی که در این مرحله هستند، فشارخون آنها از محدوده‌های طبیعی فراتر رفته و به مرزهای تعریف شده برای فشارخون بالا نزدیک‌تر شده است، اما هنوز به اندازه کافی بالا نیست تا به عنوان فشارخون بالا تشخیص داده شود.
افرادی که در مرحله دوم پرفشاری خون هستند، نیاز به مراقبت‌های پزشکی دقیق‌تری دارند و باید به توصیه‌های پزشکی راجع به تغییرات در رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی، کاهش استرس، و مداومت در انجام آزمایش‌های فشارخون پیروی کنند.
پیش-پرفشاری و پرفشاری مرحله اول و دوم، پیشگیری یا درمان؟
مراحل پیشگیری و درمان پرفشاری، در اکثر موارد، مثل هم هستند و با توجه به وضعیت هر فرد، ممکن است نیازها و درمان‌ها برای هر فرد متفاوت باشد اما در کل، تغییرات در رفتارهای زندگی و در صورت لزوم، استفاده از داروها می‌تواند در مدیریت و کنترل فشارخون موثر باشد. در زیر، مواردی ذکر شده است:
تغییرات در رژیم غذایی
کاهش مصرف نمک: مصرف نمک را به حداقل کاهش دهید یا به جای استفاده از نمک، جایگزین‌های غذایی بدون نمک استفاده کنید.
مصرف مواد غذایی کم چرب و با اندازه مناسب: مواد غذایی پر از چربی، غذاهای پرفشار، و مواد غذایی با انرژی زیاد را به حداقل برسانید.
افزایش مصرف مواد غذایی غنی از پتاسیم: مصرف میوه‌ها، سبزیجات، ماهی، و مغزهای خشک که حاوی پتاسیم زیادی هستند را افزایش دهید.
افزایش فعالیت بدنی
ورزش: تمرینات ورزشی مثل پیاده روی، دوچرخه‌سواری، شنا و تمرینات استقامتی می‌توانند به بهبود فشار خون کمک کنند. هدف باید حدود ۳۰ دقیقه ورزش روزانه باشد.
حفظ وزن سالم: کنترل وزن بدن و جلوگیری از چاقی می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند.
کاهش استرس
تمرین‌های آرامش بخش و تنفسی مثل مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسِ عمیق می‌توانند به کاهش استرس و افزایش آرامش روحی کمک کنند.
کنترل مصرف دخانیات
مصرف الکل را به حداقل برسانید و در صورت امکان از مصرف آن خودداری کنید. دخانیات را کاملا کنار بگذارید، چون که سیگار، زمینه‌سازی برای افزایش فشارخون است.
مداومت در انجام آزمایش های فشارخون
انجام منظم آزمایش‌های فشارخون توسط پزشک و یا در خانه و پیگیری مداوم از وضعیت فشارخون می‌تواند کمک کننده باشد.
درمان دارویی
در مواردی که تغییرات در رژیم غذایی و فعالیت بدنی کافی نتیجه ندهند، پزشک ممکن است داروهای کنترل فشارخون را تجویز کند. این داروها معمولا شامل دسته‌های مختلفی از داروهای ضدفشارخون مانند ACE inhibitor، ARB، Beta-blocker و Diuretics است.
اولین دیدگاه را ثبت کنید