دیابت نوع ۲ چیست؟ علائم و روش درمان
دیابت نوع 2 یک بیماری مزمن است که معمولاً با مقاومت به انسولین و کاهش تولید انسولین توسط بدن مشخص میشود. (انسولین، هورمونی است که در سلول‌های پانکراس “لوزالمعده” بدن انسان ساخته میشود؛ انسولین به جذب قند توسط سلول‌ها و استفاده از انرژی آن کمک می‌کند.) در این نوع دیابت، بدن قادر به استفاده از انسولین به صورت موثر نیست و یا ممکن است انسولین تولید شده توسط سلول‌های بتا در ایسلت لانگرهانس (جزیره‌های لانگرهانس در اندام پانکراس) کمتر از نیاز بدن باشد.
عوامل مختلفی مانند ژنتیک، چاقی، نقص فعالیت فیزیکی، عادت های غذایی ناسالم و عوامل محیطی می‌توانند به بروز این نوع دیابت کمک کنند.
مدیریت دیابت نوع 2 ممکن است شامل تغییرات در رژیم غذایی، فعالیت‌های ورزشی، داروهای خوراکی (مانند داروهای تحریک کننده انسولین، داروهای کاهنده گلوکز خون و غیره) و در برخی موارد نیاز به انسولین مصنوعی باشد. کنترل کردن قند خون به صورت مداوم، پیشگیری از عوارض جانبی و تبعیض‌کننده برای سلامتی بیمار، بسیار مهم است.
شما میتوانید با استفاده از دستگاه‌های تست قندخون خانگی، در اوقات مختلف روز، قندخون خود را کنترل کنید.
انسولین مصنوعی یا همان انسولین تزریقی، نوعی دارو است که برای کنترل قندخون در افرادی که دچار دیابت هستند، استفاده میشود. انسولین مصنوعی به صورت مصنوعی تولید میشود و با تزریق زیرپوستی یا وریدی به بدن تزریق میشود. این دارو جایگزین انسولین طبیعی است که توسط ایسلت لانگرهانس در اندام پانکراس تولید میشود.
انسولین مصنوعی از نظر ساختاری و عملکردی به انسولین طبیعی نزدیک است و برای کمک به بدن در تبدیل قندخون به انرژی و کنترل سطح قندخون استفاده میشود. این دارو معمولاً توسط افرادی که دیابت نوع 1 دارند و بدنشان قادر به تولید انسولین طبیعی نیست، استفاده میشود. همچنین در برخی موارد، برخی افراد با نوع دیابت 2 نیز ممکن است نیاز به استفاده از انسولین مصنوعی داشته باشند، البته اگر کنترل قندخون آن‌ها با داروهای خوراکیِ موجود، ممکن نباشد.
دیابت نوع 2 معمولاً در سنین بزرگسالی (معمولاً بالای 30 سال) شروع میشود، اما میتواند در سنین جوان‌تر نیز ظاهر شود، به خصوص در افرادی که عوامل ژنتیکی و چاقی دارند. افراد با دیابت نوع 2 ممکن است مدت زمان طولانی را بدون نشانه‌های خاص از بیماری تجربه کنند، که این موضوع باعث میشود برخی از آن‌ها به شدتِ وجود بیماری خود، آگاهی نداشته باشند تا زمانی که علائم خطرناکی مانند افزایش چشمگیر قندخون یا علائم دیگر بروز کند.
شروع دیابت نوع 2 معمولاً به تدریج است و ممکن است با علائم زیر شروع شود:
افزایش میزان قندخون (هیپرگلیسمی): قندخون بالا میتواند باعث احساس خستگی، بیناییِ محدود و بی‌خوابی شود.
افزایش میزان ادرار: برای کاهش قندخون، بدن سعی می‌کند اضافی‌ترین قند ها را از طریق ادرار بیرون ببرد. ممکن است فرد تشنگی زیاد و ادرار کردن متعدد را تجربه کند.
افزایش سطح چربی ها در خون (هیپرلیپیدمی): افزایش میزان چربی‌ها در خون ممکن است ناشی از مقاومت به انسولین باشد که با دیابت نوع 2 همراه است.
افزایش اشتها: افراد ممکن است احساس گرسنگی زیادی کنند و وزن‌شان افزایش یابد.
خستگی و ضعف عمومی: بیماری دیابت ممکن است باعث کاهش انرژی و احساس خستگی و ضعف شود.
عوارض چشمی: بلوره شدن یا تغییرات دید در برخی افراد ممکن است ناشی از قندخون بالا باشد.
عوارض عصبی: در برخی افراد، دیابت ممکن است باعث آسیب به عصب‌ها شود که عوارضی مانند درد و محدودیت حرکت را به همراه دارد.
عوارض قلبی و عروقی: دیابت ممکن است باعث افزایش خطر بروز بیماری‌های قلبی و عروقی مانند سکته قلبی و سکته مغزی شود.
چه عواملی خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش میدهد؟
خطر ابتلا به دیابت نوع 2 شامل موارد مختلفی میشود که میتواند شامل:
ژنتیک: داشتن تاریخچه خانوادگی از دیابت نوع 2 میتواند خطر ابتلا به آن را افزایش دهد. ژن‌هایی که با مقاومت به انسولین و کاهش تولید انسولین توسط بدن ارتباط دارند می‌توانند این خطر را افزایش دهند.
چاقی و اضافه وزن: چاقی و اضافه وزن به عنوان یکی از عوامل مهم خطرناک دیابت نوع 2 شناخته شده‌اند. چاقی میتواند باعث مقاومت به انسولین و افزایش دیابت گردد.
فعالیت بدنی کم: عدم فعالیت و کم‌تحرکی میتواند خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد. فعالیت بدنی منظم میتواند به افزایش حساسیت به انسولین کمک کند و از افزایش قندخون پیشگیری نماید.
رژیم غذایی ناسالم: مصرف زیاد قند و چربی، مصرف کم میوه و سبزیجات، و مصرف زیاد غذاهای پرفیبر و پرکالری ممکن است خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد.
سن: خطر ابتلا به دیابت با سن افزایش می‌یابد، به خصوص افراد بالای 45 سال.
نژاد: بعضی از گروه‌های اقلیت ممکن است بیشترین خطر ابتلا به دیابت را داشته باشند، مثل آفریقایی‌های آمریکایی، هیسپانیک‌ها و ساکنین برخی مناطق آسیایی و آمریکای لاتین.
بیماری های همراه: برخی از بیماری‌هایی مثل فشارخون بالا، کلسترول بالا و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک می‌توانند خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهند.
سابقه دیابت بارداری: زنانی که دیابت بارداری داشته‌اند یا کودکان با وزن بالا در زمان تولد، احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 در آینده را افزایش می‌دهند.
درک این عوامل و اتخاذ تغییرات مناسب در زندگی روزمره میتواند در پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع 2 موثر باشد.
تشخیص دیابت نوع 2 اغلب با انجام آزمایش‌های خونی و ارزیابی علائم بالینی تعیین میشود. مراحل اصلی تشخیص شامل موارد زیر است:
اندازه‌گیری قندخون: برای تشخیص دیابت، پزشک اول نمونه‌ی خون شما را برای اندازه‌گیری سطح قندخون می‌گیرد. این آزمایش معمولاً در طول روز با شکم خالی یا پس از حداقل 8 ساعت گرسنگی انجام میشود.
آزمایش A1c : این آزمون میزان قندخون متوسط شما را در طول 2-3 ماه گذشته اندازه‌گیری می‌کند. اگر مقدار A1c بالاتر از حد معمول باشد (معمولاً بیشتر از 6.5٪)، احتمال مشکلات قندخون بالا مانند دیابت نوع 2 وجود دارد.
آزمون تحمل گلوکز شیرینی: در این آزمون، شما به صورت پره‌میاهی یک مقدار استاندارد گلوکز می‌خورید، سپس قندخون شما در طول چند ساعت پس از مصرف گلوکز اندازه‌گیری میشود. اگر سطح قندخون شما بالاتر از حد مشخصی (معمولاً 200 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر) باشد، احتمال دیابت نوع 2 وجود دارد.
برسی علائم و علائم بالینی: پزشک شما همچنین ممکن است به علائم و نشانه‌هایی که شما از آن‌ها گزارش می‌دهید (مانند ادرار کردن متعدد، تشنگی شدید و کاهش وزن بدون دلیل) توجه کند و این موارد نیز در تشخیص دیابت نوع 2 موثر هستند.
تاریخچه پزشکی و خانوادگی: اطلاعات درباره تاریخچه پزشکی شما و تاریخچه خانوادگی افراد نزدیک شما در مورد دیابت نیز میتواند در فرایند تشخیص مفید باشد.
با ترکیب این آزمایش‌ها و کسب اطلاعات از بیمار، پزشک میتواند تشخیص دیابت نوع 2 را تشخیص دهد و روش های کنترل بیماری و درمان آن را به شما ارائه دهد.
پیشگیری یا درمان؟
قطعا پیشگیری از بیماری بهتر از اقدام برای درمان است. روش های زیر میتواند به پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع 2 کمک کند:
تغذیه سالم: مصرف یک رژیم غذایی متوازن و سالم که شامل میوه‌ها، سبزیجات، مواد غذایی با فیبر بالا، ماهی و غلات کامل است، میتواند خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد. از مصرف مواد غذایی پرقند و پرچرب و کم‌کاربرد پرهیز کنید.
فعالیت بدنی منظم: ورزش و فعالیت بدنی منظم میتواند به کنترل وزن، بهبود حساسیت به انسولین و کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 کمک کند. هدف باید حداقل 30 دقیقه ورزش متوسط هر روز باشد.
کنترل وزن: افراد چاق یا دارای اضافه وزن باید سعی کنند وزن خود را کاهش دهند. حتی مقدار کمی کاهش وزن میتواند بهبود قندخون و کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را فراهم کند.
مدیریت استرس: استرس میتواند باعث افزایش قندخون و مشکلات سلامتی دیگر شود. تمرکز بر روش‌های مدیریت استرس مثل تمرین روزانه، تمرکز بر تنفس عمیق، مدیتیشن و یا مشاوره روان‌شناسی میتواند به کنترل استرس کمک کند.
کنترل فشارخون و کلسترول: مراقبت از فشارخون و کلسترول خون میتواند به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 کمک کند. این شامل مصرف داروها، تغییرات در رژیم غذایی و فعالیت بدنی منظم میشود.
محدود کردن مصرف الکل و ترک کردن سیگار
مراقبت از سلامت روانی: داشتن یک سبک زندگی متعادل و مدیریت عواطف میتواند به کاهش استرس و بهبود سلامت روانی کمک کند، که در نهایت به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 کمک می‌کند.
با اعمال این تغییرات در سبک زندگی و مراقبت منظم از سلامت، می‌توان احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش داد و سلامتی بیشتری را تجربه کرد.
درمان دیابت نوع 2 اغلب شامل یک ترکیب از تغییرات در سبک زندگی و درمان‌های دارویی است. در اینجا چندین روش درمان دیابت نوع 2 ذکر شده است:
تغییرات در سبک زندگی
داروها
داروهای خوراکی (آنتی‌دیابتیک‌ها): این داروها به کنترل سطح قندخون کمک می‌کنند و ممکن است شامل متفورمین، سولفونیل‌یورها، تیازولیدین‌ها، گلیپیزیدها و داروهای دیگر باشند.
انسولین: در برخی موارد، افراد ممکن است به انسولین نیاز داشته باشند تا به کنترل قندخون خود بپردازند. این انسولین معمولاً به صورت تزریق زیر پوستی یا وریدی تجویز میشود.
مراقبت های پزشکی مداوم
آزمایش های خون منظم: برای اندازه‌گیری سطح قندخون و بررسی عوارض دیابت به طور منظم آزمایش‌های خون انجام شود.
پیگیری با پزشک: مراجعه منظم به پزشک جهت ارزیابی و تنظیم درمان، بررسی علائم و عوارض جدید، و تعیین نیاز به تغییرات در درمان.
مدیریت عوارض و مشکلات مرتبط: شامل کنترل فشارخون، کلسترول و تدابیر مربوط به مراقبت از پوست، چشم، کلیه و عصب‌ها میشود.
تغییرات درمانی خاص: افراد ممکن است به مشاوره و راهنمایی در مورد تغییرات خاص در درمان نیاز داشته باشند، مانند مدیریت دیابت در زمان بارداری یا در دوران بیماری‌های دیگر.
اولین دیدگاه را ثبت کنید