دستگاه فشارسنج خون چیست؟ + معرفی انواع آن
دستگاه فشارسنج خون (که با نام های اسفیگمومانومتر یا مانومتر خون نیز شناخته می شود)، وسیله ای راحت و مطمئن برای اندازه گیری فشار خون به روش غیر تهاجمی است. زمانی که قلب خون را پمپاژ میکند، خون به داخل سرخرگ ها جریان پیدا کرده و به دیواره های سرخرگ فشاری وارد میشود که ما به آن فشار خون می گوییم. برای هر بیمارِ دارای فشار خون بالا، وجود یک دستگاه فشارسنجِ در دسترس، الزامی است. البته تمام پزشکان همیشه این نکته را به کلیه افراد جامعه توصیه می کنند که حتما به صورت مداوم و مرتب، فشار خون خود را چک کنند.
بر طبق مطالعات علمیِ پزشکی، منشاء بسیاری از بیماری‌ها از جمله سکته مغزی، نارسایی کبد و بیماری های مرتبط با قلب و عروق می تواند فشار خون بالا باشد. بنابراین می توان با کنترل و چکاپ منظمِ فشار خون، مخصوصا در سنین بالا، از این آسیب های جدی جلوگیری نمود. بررسی دقیق نوسان های فشار خون با کمک فشار سنج می تواند به تشخیصِ به موقع پزشکان کمک شایانی نماید.
دستگاه فشار سنج چیست و چگونه عمل میکند؟
این دستگاه شامل یک کافِ قابل پر شدن از هوا است که در اطراف بازو قرار گرفته و جریان خون را موقتاً محدود می کند تا با کمک جیوه، فشارسنج مکانیکی یا سنسورهای دیجیتال، فشار واقعی خون را اندازه گیری کند. دستگاه فشار خون یک ابزار بسیار ساده ولی موثر پزشکی است که با کمک آن می توانید مقدار فشار خون خود را دقیقا اندازه گیری کنید. اندازه فشار خون نرمال و طبیعی برای بزرگسالان باید در حدود 80 – 120 باشد.
احتمالاً شما هم در دستگاه های فشار خون دیده اید که فشار خون دارای یک میزان ماکزیمم و یک میزان مینیمم است. در زمان اندازه گیری و گزارش فشار خون، هر دو میزان باید ذکر شود. این مقادیر بیشتر بر حسب میلیمتر جیوه گزارش میشود. گزارش فشار خون به صورت عدد کسری است که صورت آن فشار خون سیستولی یا ماکزیمم و مخرج آن فشار خون دیاستولی یا مینیمم می‌باشد.
در صورتی که قصد خرید دستگاه فشارخون را دارید باید بدانید که بهترین فشارسنج ها چه ویژگی هایی دارند؟ چند نوع دستگاه فشار سنج داریم؟ تفاوت فشارسنج های عقربه ای و جیوه ای با دیجیتالی چیست؟ قیمت خرید انواع دستگاه فشار سنج چقدر است؟
انواع دستگاه فشار سنج خون موجود در بازار:
1.فشارسنج جیوه ای:
فشارسنج های جیوه ای بسیار حساس و دقیق هستند و جز اولین و متداول ترین دستگاه های فشار خونی هستند که در مراکز درمانی مخصوصاً مورد استفاده قرار می گیرند. روش کار فشار سنج جیوه ای به صورت دستی (غیر اتوماتیک) است و در این دستگاه، فشار خون توسط ارتفاع سطحِ جیوه ی درون لوله ی فشار سنج تعیین می شود.
فشارسنج جیوه‌ای یک کاف بادی دستی دارد که از طریق لوله جیوه‌ای به واحدهای اندازه‌گیری متصل است. زمانی که میخواهید از این دستگاه استفاده کنید، باید به‌طور عمودی و کاملا صاف قرار بگیرد. در این شرایط اعداد کاملا دقیق خواهند بود.
این نوع دستگاه های بسیار حساس هستند و در برابر ضربه نیاز به مراقبت دارند زیرا اگر مخزن جیوه پاره شود، دستگاه بی مصرف می شود و در عین حال خود جیوه نیز خطرناک و سمی است. بنابراین در بسیاری از کشورها (علیرغم دقت بالایی که دارند)، استفاده ازین نوع دستگاه ممنوع شده است و در مجموع کاربرد کمتری دارند.
2. فشارسنج عقربه ای:
در فشارسنج های عقربه ای از جیوه یا هیچ مایع دیگری استفاده نمی شود و از این بابت ایمنی بالاتری دارد. ولی روش اندازه گیری فشار خون در آن مشابه با فشار سنج های جیوه ای است. این نوع فشارسنج، گوشی پزشکی به کاف متصل شده و کاف نیز به یک عدد سنج وصل است تا فشار خون را تعیین و مشخص کند. این دستگاه دارای یک صفحه درجه بندی شده می باشد و هر درجه آن یک میلیمتر جیوه است. عقربه روی این صفحه مدرج توسط فشار هوا حرکت می کند.
دستگاه فشارسنج عقربه ای دارای یک کیسه باد می باشد که توسط یک تلمبه پر می شود تا جایی که با وارد آوردن فشار بر روی شریان ها آن ها را می بندد. در این دستگاه فنردار، فشار هوا باعث حرکت عقربه روی صفحه می شود و به این صورت فشار خون را نمایش می دهد.
فشار سنج های عقربه ای چند نوع متفاوت دارند مانند فشار سنج جیبی، کف دستی و عقربه ای. در کل اگر به دنبال فشار سنج های اقتصادی و کوچک هستید، فشار سنج های عقربه ای می تواند برای شما گزینه مناسبی باشد اما به دلیل ظرافت آن، هنگام استفاده باید دقت کافی داشته باشید. البته کار با آن کمی مشکل است و توصیه می شود که برای جلوگیری از اشتباه خواندن عدد فشار خون، این کار توسط پزشک یا پرستار انجام شود.
برای افزایش دقت اندازه‌گیری در فشارسنج های عقربه ای، بهتر است که هر 6 ماه یک بار آن ها را تنظیم و و کالیبره کنید.
3. فشارسنج دیجیتالی:
با پیشرفت علم و تکنولوژی، دسته جدیدی از فشار سنج ها تولید شدند که به دلیل روش کار اتوماتیکشان مورد استقبال همگان قرار گرفتند. این دستگاه ها برای اندازه گیری فشار خون در خانه بسیار مناسب بوده و از طرف انجمن قلب آمریکا نیز برای استفاده خانگی پیشنهاد شده اند.
البته معمولا در این دستگاه‌ها ضربان قلب نیز در کنار فشار خون اندازه‌گیری شده و در نهایت روی صفحه نمایشگر دیجیتال دستگاه نمایش داده میشود.
فشارسنج های دیجیتالی از نظر دقت و تکنولوژی، پیشرفته ترین و بهترین دستگاه ها هستند. روش کارشان به این صورت است که سنسور فشار الکتریکی داشته که با دقت بسیار بالا، اندازه فشار خون را روی صفحه نمایش دیجیتال نشان می دهند. مشابه فشارسنج های جیوه ای و عقربه ای، این نوع دستگاه هم دارای یک کاف بادی است.
فشارسنج های دیجیتالی، بهترین دستگاه ها برای اندازه گیری فشار خون در خانه می باشند. سیستم اندازه گیری فشارخون در این دستگاه ها با دو نوع قبلی متفاوت است. در دستگاه های دیجیتالی، نوسانات شریان ها به صورت اتوماتیک و خودکار ارزیابی شده و اندازه گیری می گردد.
علاوه بر دقت بالا، مهم ترین مزیت این دستگاه ها، استفاده ی بسیار آسان آن هاست به همین دلیل هر کسی در هر سنی به راحتی میتواند از آن ها در خانه استفاده کند.
فشار سنج دیجیتال دارای دو نوع بازویی و مچی هستند که در این نوع از فشار‌سنج‌ها، لایه داخلی کاف با هوا پر می شود و به بازو (در فشار سنج بازویی) و یا مچ (در فشارسنج مچی) فشار وارد می کند. و با خالی کردن باد کاف، تغییراتی در جریان خون اتفاق می‌افتد که باعث اندازه‌گیری فشار خون توسط سنسور دستگاه میشود.
آموزش اندازه گیری فشار خون با دستگاه فشارسنج جیوه ای:
- پیچ مربوط به مخزن جیوه را باز کنید تا جیوه به درون لوله راه پیدا کند.
- دستگاه کاملا عمودی و صاف قرار گیرد و به آن ضربه وارد نشود، زیرا بسیار حساس است.
- بازوبند (کاف) را متناسب با اندازه بازوی بیمار و چند سانتیمتر بالاتر از آرنج فرد ببندید.
- پس از باد شدن کاف دور بازو، به دلیلِ تغییر فشار هوای درون لوله‌ی فشار سنج سطح جیوه درون لوله تغییر میکند.
- اندازه دقیق فشار خون همان عددی است که در مانومتر همسطح با سطح جیوه قرار می گیرد.
آموزش نحوه گرفتن فشار خون با فشارسنج عقربه ای:
برای اندازه گیری فشارخون با دستگاه فشارخون عقربه ای، می توان از دو روش استفاده کرد. طبیعتاً استفاده از روش دوم (یعنی با کمک گوشی پزشکی) دقت بالاتری دارد.
1.نحوه گرفتن فشارخون با فشار سنج عقربه ای توسط نبض دست:
- کاف بادی را دور بازوی بیمار می بندیم.
- دست خود را روی نبض دست بیمار گذاشته و کاف را با سرعت 10 میلیمتر جیوه باد کنید تا زمانی که دیگر نبض بیمار را حس نکنید.
- تا 30 میلیمتر جیوه دیگر نیز بعد از مرحله قبل، باد کردن کاف را ادامه دهید.
- حالا با سرعتی معادل تقریباً 5 میلیمتر جیوه، باد کاف را خالی کنید.
- عددی که هنگام حس کردن دوباره ی نبض بیمار مشاهده می کنید همان اندازه فشار سیستولیک بیمار است.
2. نحوه گرفتن فشارخون با فشارسنج عقربه ای با کمک گوشی پزشکی:
- کاف را روی بازوی بیمار بسته و سری گوشی پزشکی را زیر کاف و روی شریان بازویی قرار دهید.
- کاف را تا حدی باد کنید که نبض لمس شود و در این مرحله به عدد عقربه 30 میلیمتر جیوه اضافه کنید و کاف را تا این عدد باد کنید.
- حالا باد کاف را خالی کنید و به صدای ضربان گوش دهید و با شنیدن اولین ضربان به عقربه نگاه کنید.
- این عدد نمایانگر فشار سیستولیک است.
- بعد از اتمام صدای ضربه زدن مجدداً به عقربه نگاه کنید؛ این عدد نمایانگر فشار دیاستولیک است
آموزش نحوه گرفتن فشار خون با فشارسنج دیجیتال:
فشارسنج دیجیتال در نوع مچی و بازویی موجود است که نحوه کار هر دو نوع مشابه یکدیگر است. در فشارسنج دیجیتال بازویی کاف دور بازو و همانند روش های قبلی بسته می شود. در فشارسنج دیجیتال مچی نیز باید مچ بند دستگاه را دور مچ و حدود دو سانتیمتر بالاتر از قوزک مچ ببندید.
در هر دو مدل دستگاه با زدن یک دکمه، کاف باد می شود و این باد شدن تا فشار 190 میلیمتر ادامه می یابد و بعد با خالی شدن باد، فشار خونی که اندازه گرفته می شود، روی صفحه ی نمایش دستگاه نشان داده می شود.
نکته مهم در هنگام استفاده از فشارسنج های بازویی این است که دست باید ثابت و بدون تکان باشد و همچنین کاف یا مچ بند روی لباس فرد قرار نگیرد و حتماً با پوست در تماس باشد.
نکات و توصیه هایی برای گرفتن فشار خون:
- حداقل 30 دقیقه قبل از گرفتن فشار خون، از سیگار و چای و قهوه و الکل استفاده نکنید.
- حداقل 5 دقیقه قبل از گرفتن فشار خون فعالیت نداشته باشید و استراحت کنید.
- برای گرفتن فشار صحیح حتما باید دست، عریان بوده و در سطح قلب و به موازات آن روی تکیه گاه مناسب قرار گیرد.
- برای بار اولی که میخواهید فشار خون بگیرید، هم فشار خون دست راست و هم دست چپ گرفته شود و دستی که فشار خون بالاتر دارد از آن پس مبنای اندازه گیری فشار خون قرار گیرد ولی معمولاً دست چپ برای گرفتن فشار مناسب تر است.
- هر بار که فشار خون خود را اندازه می گیرید، تاریخ و مقدار آن را روی کاغذ یادداشت کنید.
- سعی کنید روزی بیش از یکبار فشار خود را نگیرید. چندین بار گرفتن فشار خون و حساسیت زیاد باعث ایجاد اضطراب در شخص می شود.
- هنگام گرفتن فشار صحبت نکنید و پاها روی هم نباشد.
- استرس و اضطراب دقت را کاهش می دهد، پس آرامش داشته باشید.
- برای گرفتن فشار سعی کنید در حالتی به غیر از دراز کش باشید و ترجیحاً نشسته باشید.
- برای جلوگیری از لرزش و تکان خوردن دست از یک بالشت در زیر آرنج خود استفاده کنید.
- اگر فرد سالمی هستید هر ماه چند بار گرفتن فشار کافیست ولی اگر مبتلا به بیماری فشار خون هستید بهتر است هرروز صبح یا عصر فشار خود را بررسی کنید.
- استفاده بی رویه از دستگاه فشارسنج خود به خود باعث استرس می شود و در ادامه این استرس خود موجب بالا رفتن فشار هم می شود.
اولین دیدگاه را ثبت کنید