تب دنگی چیست؟ [ساده‌ترین روش پیشگیری در ایران]
تب دنگی یک بیماری ویروسی است که توسط پشه‌های آلوده، به ویژه پشه‌های Aedes aegypti و Aedes albopictus، به انسان منتقل می‌شود. این بیماری در منطقه های گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان شایع است و سالانه میلیون‌ها نفر را مبتلا می‌کند. در ادامه به توضیحات بیشتر درباره تب دنگی، علائم، علل، تشخیص و درمان آن، پرداخته ایم.
علائم تب دنگی نرمال و شدید
تب دنگی نرمال
- تب شدید: یکی از اصلی‌ترین علائم تب دنگی است که به صورت ناگهانی شروع می‌شود و ممکن است تا 40 درجه سلسیوس برسد.
- درد شدید در پشت چشم‌ها: بسیاری از بیماران از درد شدید در پشت چشم‌ها شکایت دارند.
- سردرد شدید: سردرد شدید که معمولاً در ناحیه پیشانی و چشم‌ها احساس می‌شود.
- درد عضلانی و مفصلی: درد شدید در عضلات و مفاصل که به آن “تب استخوان‌شکن” نیز می‌گویند.
- خستگی و ضعف: احساس خستگی شدید و ضعف عمومی بدن.
- راش پوستی: ظاهر شدن دانه‌های قرمز رنگ روی پوست که معمولاً چند روز پس از شروع تب ظاهر می‌شود.
- تهوع و استفراغ: برخی از بیماران ممکن است دچار تهوع و استفراغ شوند.
- تورم غدد لنفاوی: تورم غدد لنفاوی نیز ممکن است دیده شود.
تب دنگی شدید
تب دنگی شدید یا تب دنگی هموراژیک و سندرم شوک دنگی شامل علائم شدیدتر و خطرناک‌تری هستند که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
- تب بالا همراه با نوسان‌های دمایی: تب شدید که ممکن است نوسان کند و با افت و خیز دمای بدن همراه باشد.
- خونریزی: خونریزی از بینی، لثه‌ها، پوست و حتی دستگاه گوارش. لکه‌های قرمز روی پوست (پتشی) نیز می‌تواند دیده شود.
- افت شدید فشار خون: کاهش شدید فشار خون که ممکن است به شوک منجر شود.
- افزایش ضربان قلب: افزایش ضربان قلب به عنوان پاسخ بدن به افت فشار خون.
- درد شکمی شدید: درد شدید و مداوم در ناحیه شکم.
- تجمع مایعات: تجمع مایعات در شکم و ریه‌ها که ممکن است به سختی در تنفس منجر شود.
- کاهش پلاکت‌ها: کاهش تعداد پلاکت‌ها در خون که منجر به خونریزی‌های شدید و کبودی آسان می‌شود.
روش های انتقال بیماری تب دنگی
- نیش پشه آلوده: اصلی‌ترین راه انتقال ویروس دنگی، نیش پشه‌های آلوده از نوع آئدس (Aedes) است، به‌ویژه پشه آئدس اجیپتی (Aedes aegypti) و آئدس آلبوپیکتوس (Aedes albopictus). این پشه‌ها معمولاً در طول روز نیش می‌زنند، به‌ویژه در صبح و عصر.
- انتقال ویروس از مادر به جنین: در موارد نادر، ویروس دنگی می‌تواند از مادر باردار به جنین منتقل شود. این انتقال معمولاً در دوران بارداری یا هنگام زایمان رخ می‌دهد.
- انتقال از طریق خون: در موارد خاص، انتقال ویروس دنگی از طریق خون نیز ممکن است. این شامل انتقال از طریق انتقال خون یا پیوند اعضا از فرد آلوده به ویروس به فرد سالم است.
- انتقال از طریق سوزن‌های آلوده: استفاده از سرنگ‌ها و سوزن‌های آلوده می‌تواند باعث انتقال ویروس دنگی شود. این معمولاً در شرایط غیر بهداشتی رخ می‌دهد.
انتقال از طریق تماس مستقیم با خون آلوده: در برخی موارد نادر، تماس مستقیم با خون آلوده ممکن است منجر به انتقال ویروس شود.
روش‌های پیشگیری
پیشگیری و درمان تب دنگی نیازمند رویکردهای جامع و چندگانه است. در زیر به تفصیل روش‌های پیشگیری و درمان تب دنگی اشاره می‌کنم:
- حذف منابع آب ایستاده: پشه‌های آئدس در آب‌های ایستاده تخم‌گذاری می‌کنند. حذف منابع آب ایستاده مثل بشکه‌های آب، گلدان‌ها، لاستیک‌های قدیمی و ظروف بلااستفاده می‌تواند به کاهش جمعیت پشه‌ها کمک کند.
- استفاده از حشره‌کش‌ها: استفاده از حشره‌کش‌ها در محل‌های تجمع پشه‌ها می‌تواند به کاهش جمعیت آنها کمک کند.
- استفاده از ماهیان حشره‌خوار: در برخی مناطق، از ماهی‌های حشره‌خوار برای کاهش جمعیت لاروهای پشه در آب‌ها استفاده می‌شود.
- استفاده از مواد دافع حشرات: استفاده از مواد دافع حشرات حاوی DEET، پیکاریدین یا روغن اکالیپتوس لیمو می‌تواند به جلوگیری از نیش پشه‌ها کمک کند.
- پوشیدن لباس‌های بلند: پوشیدن لباس‌های بلند و پوشاندن پوست به کاهش تماس با پشه‌ها کمک می‌کند.
- استفاده از پشه‌بند: خوابیدن زیر پشه‌بند به ویژه در مناطق با شیوع بالا، می‌تواند خطر نیش پشه‌ها را کاهش دهد.
- استفاده از توری‌های پنجره و در: نصب توری‌های ریز بر روی پنجره‌ها و درها از ورود پشه‌ها به داخل ساختمان‌ها جلوگیری می‌کند.
- آگاهی‌بخشی: اطلاع‌رسانی به مردم درباره تب دنگی و راه‌های پیشگیری از آن از طریق رسانه‌ها، مدارس و مراکز بهداشتی می‌تواند به کاهش شیوع بیماری کمک کند.
روش های درمان
- استراحت کافی
بیماران مبتلا به تب دنگی باید به اندازه کافی استراحت کنند تا بدن آنها بتواند با ویروس مقابله کند.
- مصرف مایعات
نوشیدن مقدار زیادی مایعات مانند آب، آبمیوه، و سوپ برای جلوگیری از کم‌آبی بدن خیلی مهم است. این موضوع به ویژه در مواردی که بیمار دچار استفراغ یا اسهال است اهمیت دارد.
- داروهای ضد تب و مسکن
داروهایی مانند استامینوفن (پاراستامول) برای کاهش تب و درد مناسب هستند. از مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و آسپرین باید خودداری شود زیرا می‌توانند خطر خونریزی را افزایش دهند.
- مراقبت‌های حمایتی
- مانیتورینگ منظم علائم: بیمار باید به طور منظم توسط پزشک بررسی شود تا علائم شدید مانند کاهش فشار خون، خونریزی، و نشانه‌های شوک سریعاً شناسایی و درمان شوند.
- تغذیه مناسب: بیمار باید غذاهای سبک و مغذی مصرف کند تا سیستم ایمنی بدن تقویت شود.
- پیشگیری از گسترش بیماری
بیماران باید از گزیده شدن توسط پشه‌ها جلوگیری کنند تا از انتقال ویروس به دیگران جلوگیری شود. استفاده از پشه‌بند، مواد دافع حشرات، و پوشیدن لباس‌های بلند می‌تواند مفید باشد.
- درمان بیمارستانی در موارد شدید
در موارد شدید، بیمار ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد. درمان‌های بیمارستانی ممکن است شامل تزریق مایعات وریدی، پایش فشار خون، و استفاده از داروهای خاص برای مدیریت علائم باشد.
- مشاوره پزشکی
همواره مشورت با پزشک یا متخصص بیماری‌های عفونی برای تصمیم‌گیری درباره درمان مناسب و پیشگیری از عوارض بیشتر توصیه می‌شود.
با رعایت این روش‌ها، می‌توان علائم تب دنگی را مدیریت کرد و از عوارض شدیدتر جلوگیری کرد.
اولین دیدگاه را ثبت کنید